Ενεργοί Αποτροπείς και Ενεργοί Παρατηρητές: Προλαμβάνοντας την Έμφυλη Βία στη ζωή των νέων​

Φορέας ΥλοποίησηςΌμιλος για την Επιχειρηματικότητα και την Κοινωνική Οικονομία -ΕΚΟ (Αθήνα)
Εταίροι

Σύλλογος «ΠΝΟΗ» για το παιδί και την οικογένεια (Καβάλα)

ΕΣΥΨΥΚΟΠ – Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας του ΠΑΔΑ (Αθήνα)

Terram Pacis (Όσλο, Νορβηγία)

Πρόσκληση ΕνδιαφέροντοςΠροαγωγή της ισότητας των φύλων και καταπολέμηση της έμφυλης βίας
Διάρκεια Έργου24 μήνεςΚλίμακα ΈργουΜεσαίο
Προϋπολογισμός Έργου

79.933,68 €

Προσδοκώμενο Αποτέλεσμα

Ενίσχυση στήριξης ανθρωπίνων δικαιωμάτων

Γεωγραφικό εύροςΑττική, Ανατολική Μακεδονία και Θράκη
Περιγραφή Έργου στην Επίσημη Ιστοσελίδα του προγράμματος ACFhttps://www.activecitizensfund.gr/en/project/active-preventers-and-active-bystanders-preventing-gender-based-violence-in-youth-s-life/

Το Πρόβλημα

Σημαντική διάσταση του φαινομένου της έμφυλης βίας είναι η δυσκολία εκτίμησης της έκτασής του, λόγω ανεπαρκούς αναφοράς των περιστατικών. Συχνά εκδηλώσεις έμφυλης βίας δεν αναγνωρίζονται ως κατακριτέες ή αξιόποινες πράξεις, ενώ σε άλλες περιπτώσεις ναι μεν αναγνωρίζονται, αλλά δεν καταγγέλλονται. Ακόμη, οι πρώιμες μορφές έμφυλης βίας μεταξύ εφήβων και νέων έχουν μελετηθεί ελάχιστα οδηγώντας σε ελλιπή κατανόηση, αλλά και στοχευμένη παρέμβαση ενάντια στην «αρχή του κακού».

Το πρόβλημα με αριθμούς

Σύμφωνα με δεδομένα από τις λιγοστές διαθέσιμες έρευνες, το 36,1% από δείγμα 33.112 Ελλήνων μαθητών Β-βάθμιας, δηλώνουν ότι έχουν υποστεί κάποια μορφή βίας στο σχολείο, για την οποία φύλο αποτελεί σημαντική παράμετρο (Αρτινοπούλου, et al, 2018), ενώ ορισµένες βίαιες συµπεριφορές θεωρούνται δικαιολογηµένες από μαθητές ηλικίας 15-20 ετών (Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας, Έκθεση για την Ελλάδα, 2012), όπως το να χτυπά κανείς τον/την σύντροφό του/της επειδή τον/την απατά (αποδεκτό για το 35,8% των αγοριών & 28% των κοριτσιών). Παράλληλα, το 78,3% δείγματος γονέων, εκπαιδευτικών & εκπροσώπων θεσμικών φορέων από το χώρο της εκπαίδευσης δηλώνει ότι έχουν υπάρξει μάρτυρες περιστατικών έμφυλης βίας μεταξύ νέων – εφήβων, με το 50% αυτών να αναφέρει ότι έχει παρατηρήσει τέτοιου είδους περιστατικά στην ευρύτερη κοινότητα & το 31,3%.

Η γέννηση της ιδέας

Γιατί οι νέοι στη χώρα μας φοβούνται να μοιραστούν τις εμπειρίες τους; Γιατί δεν μοιράζονται με το περίγυρο τους αυτά που τους απασχολούν; Και κατ’ επέκταση γιατί ακόμη και ο στενός κύκλος των φίλων τους και των δικών τους ανθρώπων δεν μπορεί να καταλάβει πολλές φορές τι συμβαίνει ή και αν καταλάβει δεν ξέρει πως να βοηθήσει;

Μέσα από την στενή μας επαφή με νέους, μας γεννήθηκαν αυτά τα ερωτήματα. Προσπαθώντας να εμβαθύνουμε στο τι απασχολεί πραγματικά τους νέους και τι θα μπορούσαμε εμείς να κάνουμε για αυτούς, ήρθαμε αντιμέτωποι με την εξιστόρηση μιας προσωπικής εμπειρίας μίας νεαρής κοπέλας.

“Έμφυλη βία” μας είπε. “Χωρίς δισταγμό, χωρίς καμία ντροπή, αυτό συμβαίνει στις ημέρες μας. Πρέπει να βοηθήσουμε τους νέους να καταλάβουν, γιατί εγώ τότε δεν κατάλαβα γιατί οι γονείς μου δεν κατάλαβαν γιατί κανένας δεν κατάλαβε, ή δε θέλησε να καταλάβει. Αλλά τώρα; Τώρα δεν υπάρχει χρόνος να κοιτάζουμε αλλού, πρέπει όλοι να δράσουμε για να βοηθήσουμε τους νέους, εκείνους που είναι θύματα κακοποιητικής συμπεριφοράς από το άλλο φύλο. Εκείνους που υφίστανται δεινά κάθε μορφής εξαιτίας μιας ανισότητας. Αλλά και τους άλλους. Αυτούς που συνήθισαν στη βία. Έμαθαν στη βία. Εκείνους που δε γνώρισαν άλλο τρόπο να εκφραστούν ή να προστατευτούν παρά ξεκινώντας ένα νέο κύκλο βίας’’

Έτσι λοιπόν γεννήθηκε η ιδέα μας να δημιουργήσουμε βήμα βήμα μια προσπάθεια που θα στοχεύει στην πρόληψη της έμφυλης βίας και όχι απλά στην καταπολέμηση της.

Σκοπός και Στόχοι

Με την παρούσα πρωτοβουλία φιλοδοξούμε να δημιουργήσουμε ένα έδαφος, όπου οι νέοι θα είναι ελεύθεροι και θα νιώθουν άνετα να εκφραστούν για το θέμα αυτό. Να ακούσουν για τη βία. Να εκτεθούν σε αυτή την άβολη πτυχή της πραγματικότητας. Να μιλήσουν για ότι τους συμβαίνει ή έχουν δει να συμβαίνει.

Στοχεύουμε να θωρακίσουμε τους νέους με νέες δυνάμεις, με δεξιότητες, ώστε να μπορούν να καταλαβαίνουν και να αντιδρούν άμεσα, με τόλμη αλλά και σύνεση, χωρίς ντροπή αλλά και χωρίς κίνδυνο, σε περιστατικά έμφυλης βίας, ως «Ενεργοί Παρατηρητές».

Ακόμη, σκοπεύουμε να διερευνήσουμε σε βάθος την «πηγή» του προβλήματος, ήτοι το σημείο όπου ένας νέος αρχίζει να αναπτύσσει επιθετική συμπεριφορά προς το άλλο φύλλο. Επιθυμούμε να απαντήσουμε στα ερωτήματα: Γιατί το κάνει αυτό; Τι του προκάλεσε αυτή την έξη; Είναι μια προσωπική επιλογή ή είναι μίμηση κάποιον παλαιότερων εμπειριών του;

Τότε θα πετύχει το Έργο μας:  όταν παράσχουμε τα κατάλληλα εργαλεία στους κατάλληλους ανθρώπους (όπως είναι οι εκπαιδευτικοί, οι κοινωνικοί λειτουργοί, οι γονείς και τα άτομα που δραστηριοποιούνται στον τομέα της νεολαίας), ώστε να καταλαβαίνουν πότε ένας νέος περνάει τη λεπτή αυτή γραμμή και να γνωρίζουν πώς να τους παράσχουν αποτελεσματική ψυχοκοινωνική στήριξη, δρώντας έτσι ως «Ενεργοί Αποτροπείς»

Δράσεις

Στο διετές ταξίδι που ξεκινάει για εμάς με συνοδοιπόρους τους εταίρους μας  θα εξερευνήσουμε το «στίγμα» της δράσης, τους παράγοντες που οδηγούν στη ντροπή και στην παθητικότητα σε περιπτώσεις μαρτυρίας περιστατικών έμφυλης βίας.

Θα αναλύσουμε τις μαθησιακές ανάγκες των νεών, θα δημιουργήσουμε εκπαιδευτικό υλικό για τη ανάπτυξη της νοοτροπίας ενός «ενεργού παρατηρητή» και ενός «ενεργού αποτροπέα» που θα είναι σε θέση να αναγνωρίζει προειδοποιητικά σημάδια συμπεριφοράς που υποδεικνύουν πιθανή μελλοντική χρήση βίας.

Θα οργανώσουμε εργαστήρια για την κατάρτιση των ομάδων στόχο μας, των γονέων, των νέων, των εκπαιδευτικών, των κοινωνικών λειτουργών, και των ατόμων που δραστηριοποιούνται στον τομέα της νεολαίας.

Θα οργανώσουμε εκδηλώσεις για τη διάδοση των αποτελεσμάτων, αλλά και τοπικές δράσεις για την ευαισθητοποίηση των νέων κατά της έμφυλης βίας.

Τέλος,  θα διοργανώσουμε ένα διαγωνισμό φωτογραφίας πανελλαδικής εμβέλειας, που θα επιτρέψει στους νέους, μέσω της καλλιτεχνικής έκφρασης, να διατυπώσουν την οπτική τους σχετικά με το πρόβλημα της έμφυλης βίας, αλλά και να συμμετάσχουν ενεργά στην ευαισθητοποίηση της κοινότητας.

Η δική ΣΟΥ συμμετοχή!

Επιστρέφοντας στη νεαρή κοπέλα που μας μίλησε νωρίτερα, εντύπωση μας έκανε η αναφορά της στις φωτογραφίες που έχει κρατήσει από την περίοδο της κακοποιητικής της σχέσης. Μας είπε «Μόνο πρόσφατα ξεκίνησα να μπορώ να δείχνω τις φωτογραφίες αυτές χωρίς να ντρέπομαι... Όταν όμως ήμουν 19 χρονών δεν μπορούσα ούτε να τις κοιτάζω, ήθελα κάποιος να τις δει και να κάνει κάτι για εμένα, χωρίς εγώ να μιλήσω. Φοβόμουν. Αλλά κανείς ποτέ δεν κατάλαβε γιατί είχα κλειστεί στον εαυτό μου, γιατί δεν συναντούσα τους φίλους μου. Τίποτα δεν φαινόταν περίεργο ή διαφορετικό σε κανέναν. Μετά από 7 χρόνια θα κάνω ότι περνάει από το χέρι μου, θα τολμήσω να παρέμβω, θα υποστηρίξω όσους το έχουν ανάγκη, θα χρησιμοποιήσω δυνατότερα τη φωνή μου, για να μην υπάρχει άλλο 19χρονο κορίτσι σε αυτή τη θέση.»

Αυτό λοιπόν σας καλούμε να κάνετε κι εσείς!

Παραδοτέα

Π1: Ανάλυση αποτελεσμάτων για τις μαθησιακές ανάγκες των ομάδων- στόχο (νέοι, γονείς, εκπαιδευτικοί, κοινωνικοί λειτουργοί, youth workers)

Π2: Εκπαιδευτικός οδηγός για την προσέγγιση του «Ενεργού – αποτροπέα»

Π3: Εκπαιδευτικός οδηγός για την προσέγγιση του «Ενεργού – παρατηρητή»

Π4: Συνοπτικοί Οδηγοί : «Ενεργού – αποτροπέα» / «Ενεργού – παρατηρητή»

Π5: Εκπαιδευτικό Υλικό Εργαστηρίου «Πολλαπλασιαστών»

Π6: Εκπαιδευτικό Υλικό Εργαστηρίων για «ομάδες σε θέσεις-κλειδιά»

Α. Youth Workers

Β. Εκπαιδευτικοί

Γ. Κοινωνικοί Λειτουργοί

Π7: Εκπαιδευτικό Υλικό Εργαστηρίων για ειδικές ομάδες πληθυσμού

A. Γονείς

Β. Νέοι

Π8: «Μαρτυρίες/Εμπειρίες ως παρατηρητές περιστατικών έμφυλης βίας»

Π9: Συλλογή Φωτογραφιών Διαγωνισμού

NEA